بتن پیش تنیده

بتن به دليل دسترسي آسان به مواد اوليه و همچنين قيمت مناسب آن ، يکي از پرکاربردترين مصالح مصرفي در بين پيمانکاران است. انواع بتن هر کدام کاربرد خاص خود را دارند.

• مواد تشکيل دهنده بتن عبارتست از :
• سیمان
• آب
• سنگدانه

به دليل مقاومت بالا و همچنين طول عمر زياد آن در بيشتر پروژه هاي عمراني مورد استفاده قرار ميگيرد.

با گذشت زمان و ارائه طرح هاي مختلف نماکاري داخل و خارج ساختمان ، استفاده از بتن نما يا بتن اکسپوز که بتن آماده می باشد، با توجه به اينکه داراي سطح صاف و صيقلي است و همچنين زيبايي خاصي را به نما مي دهد ، در بين نماکاران ساختماني از ارزش خاصي برخوردار است.

بتن پیش تنیده - بتن پس تنیده چیست؟

بتن پیش تنیده به صورت کلی به بتنی گفته می‌شود که در آن قبل از ریختن بتن تحت کشش قرار می‌گیرند. این کشش منجر به سخت شدن بتن خواهد شد و زمانی که بار به سازه وارد شود، بتن تحت فشار قرار می‌گیرد. این روش بیشتر در کارخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و سپس بتن مورد نظر به محل ساخت و ساز منتقل می‌گردد. این مدل بتن مزیت‌های بسیاری دارد که از جمله مهمترین آن می‌توان به مقاومت بیشتر در برابر ترک خوردگی اشاره کرد. 

در مقابل بتن پس تنیده را داریم که نوعی از بتن است که بعد از ریختن بتن تحت فشار قرار می‌گیرد. در این روش ابتدا بتن ریخته شده و بعد از مقاوم شدن؛ کابل‌ها به درون آن کشیده می‌شود. این روش به مهندس‌ها این امکان را خواهد داد تا که بتواند بارهای وارد شده را بهتر کنترل کنند و طراحی سازه‌های پیچیده‌ را بهتر انجام دهند. از بتن پس تنیده در پروژه‌هایی به مانند پارکینگ‌های چند طبقه و پل‌ها استفاده می‌شود.

روش های پیش تنیدگی 

۱ - بتن پیش تنیده پس کشیده

در این روش کابل ها را درون غلاف قرارداده و بتن ریزی انجام می شود ، بعد از گرفته شدن بتن ، دو طرف کابل را به سمت بیرون می کشند ، که این کار به وسیله گره های مخصوص که به دو سر سیم بسته می شود انجام می پذیرد.

۲ - بتن پیش تنیده پیش کشیده

در این روش قبل از ریختن بتن کابل ها کشیده می شوند . در بتن پیش کشیده ، کابل ها در داخل بتن بدون غلاف داخل بتن جای می گیرند و بعد ، عملیات بتن ریزی انجام می پذیرد و بعد از رسیدن بتن به مقاومت مشخص ، کابل ها را از تکیه گاه های دو طرف آزاد کرده و قسمت اضافی آن را قطع می کنند . این کار باعث می شود که تمام نیروی پیش تنیدگی به بتن منتقل شود .
از مزایای پیش تنیدگی این است که ، می توان در زمان پیش تنیدگی چندین عضو را بتن ریزی کرد و بعد از مقاومت بتن ، آن را از هم جدا کرد ، که این امر از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه است .

بتن پیش تنیده چه ویژگی‌هایی دارد؟

بتن‌های پیش تنیده ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به جلوگیری از ایجاد ترک اشاره کرد. سازندگان در هنگام ساخت این مدل از بتن یک تنش دائمی و ثابت را به بتن وارد می‌کنند و این کار به از بین رفتن تنش‌های موجود کمک خواهد کرد. همچنین لازم به ذکر است که مقاومت باربری بتن پیش تنیده نیز بیشتر است و از کیفیت به مراتب بهتری برخوردار است. 

علاوه بر مواردی که به آن‌ها اشاره کردیم بتن پیش تنیده ویژگی‌های دیگری را نیز دارد که از جمله این موارد می‌توان به طراحی انعطاف پذیر آن و نیز مقاومت در برابر نیروهای جانبی اشاره کرد. 

مزایای بتن پیش تنیده چیست؟

بتن پیش تنیده به صورت کلی مزیت‌های بسیاری را به همراه دارد که در این بخش به برخی از مهمترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

1.    انعطاف پذیری

یکی از مزیت‌های منحصر به فرد بتن پیش تنیده این است که از انعطاف پذیری بسیار خوبی برخوردار است و از آن می‌توان در شرایط محیطی مختلف استفاده کرد. همچنین انعطاف پذیری بتن پیش تنیده به کاهش زمان ساخت نیز کمک خواهد کرد. پس به صورت کلی می‌توان گفت که این مزیت به افزایش دوام و کاهش هزینه‌های نگهداری سازه کمک خواهد کرد. 

2.    نبود ترک‌های بتنی و خیز

در بتن پیش تنیده خبری از ترک‌های دائمی نیست و به همین دلیل نیز استحکام این مدل از بتن بسیار بالا است. به همین دلیل نیز از بتن پیش تنیده برای پروژه‌های بزرگ استفاده می‌شود. همچنین مقاومت بالای بتن پیش تنیده در مقابل خیر یا همان تغییر شکل عمودی سبب شده است که سازه تعادل بسیار خوبی داشته باشد و ایمنی آن افزایش یابد. 

3.    کاهش وزن سازه بتنی

یکی دیگر از مزیت‌های بتن پیش تنیده این است که در ساخت آن از فولاد بسیار مقاوم و مستحکم استفاده شده است. این موضوع سبب شده است سازنده دیگر نیازی به استفاده از فولاد سنگین نداشته باشد و همین مسئله به کاهش وزن بتن کمک می‌کند. به بیان ساده می‌توان گفت که میزان فولاد به کار رفته در بتن پیش تنیده یک سوم بتن‌های معمولی است. 

معایب بتن پیش تنیده

بتن‌های پیش تنیده علاوه بر مزیت‌های بسیاری که به همراه دارند، معایبی را نیز دارند که در این بخش به برخی از مهمترین این موارد اشاره خواهیم کرد.

1.    احتمال تخریب سیستم سقف

همانطور که پیش از این نیز به آن اشاره کردیم، بتن‌های پیش تنیده بسیار مستحکم هستند و به همین دلیل نیز تخریب سقف‌هایی که با بتن پیش تنیده ساخته شده‌اند بسیار سخت و دشوار است. از آنجایی که در ساخت سقف با بتن پیش تنیده از میلگرد نیز استفاده شده است؛ تخریب آن می‌تواند خطرناک نیز باشد. برای همین نیز در زمان تخریب چنین سقف‌هایی به نیروی حرفه‌ای و فنی نیاز خواهد بود.

2.    احتمال افت و وادادگی کابل‌ها

افت و وادادگی کابل‌ها بیشتر مربوط به بتن‌های پیش تنیده پس کشیده است. چنین رخ دادی به دلایل مختلفی رخ خواهد داد که از جمله این موارد می‌توان به شل شدگی فولاد و یا آب رفتگی و خزش اشاره کرد. 

کاربرد بتن پیش تنیده

به صورت کلی معمارها برای دهانه‌های اجرایی 6 متری از بتن‌های معمولی استفاده می‌کنند اما در دهانه‌های بیش از 6 متر به عنوان مثال 9 متر، بتن‌های معمولی دیگر کاربردی ندارند و بیشتر از بتن‌های پیش تنیده استفاده می‌شود. به همین دلیل نیز بتن پیش تنیده کاربردهای بسیاری دارد که در ادامه به برخی دیگر از موارد کاربرد آن اشاره خواهیم کرد.

1.    سازه‌های صنعتی: بتن پیش تنیده در کارخانه‌ها و سازه‌های صنعتی نیز کاربرد دارد و از آن برای ساخت دال‌های بزرگ و تیرها استفاده می‌شود. 
2.    سازه‌های زیر زمینی: یکی دیگر از موارد کاربرد بتن‌های پیش تنیده استفاده از آن در ساخت تونل و ایستگاه‌های مترو است.
3.    سازه‌های ویژه: بتن پیش تنیده در سازه‌های ویژه‌ای به مانند سازه‎های آهنی و معماری‌های منحصر به فرد نیز کاربرد دارد و این به دلیل انعطاف پذیری بالای آن است. 
البته جا دارد به این موضوع نیز اشاره کنیم که بتن‌های پیش تنیده در ساخت دیوار و یا ستون کاربرد ندارند و از آن‌ها بیشتر در سازه‌های تحت تاثیر شمخ مثل دال بتن استفاده می‌شود. 

جمع بندی

بتن پیش تنیده یکی از انواع بتن است که از مقاومت کششی بالایی برخوردار است که مزیت‌های بسیاری را به همراه دارد که از جمله این موارد می‌توان به انعطاف پذیری و کاهش وزن بتن اشاره کرد. به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی که بتن پیش تنیده دارد، کارایی‌های بسیاری دارد و در انواع ساخت و ساز از آن استفاده می‌شود.

در پایان جا دارد به این موضوع نیز اشاره کنیم که بتن پیش تنیده علاوه بر مزیت‌هایی که دارد معایبی را نیز به همراه دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به افت و احتمال وادادگی اشاره کرد. همچنین لازم به ذکر است که قیمت بتن پیش تنیده نیز به مراتب بالاتر از انواع دیگر بتن است. 

واحد تحقیق و توسعه شرکت پایهان بتن